خاستگاه آگاهی در فروپاشی ذهن دوجایگاهی

خاستگاه آگاهی در فروپاشی ذهن دوجایگاهی

فهرست مطالب:

 

یادداشت مترجمان:

مترجمان این اثر از جمله کسانی هستند که سال‌ها برای اشاعه و گسترش نوروساینس – علم عصب پایه – در ایران فعال بوده‌اند. از جمله این فعالیت‌ها برگزاری ده‌ها سمینار و کنگره و سخنرانی طی دو دهه‌ی گذشته پیرامون مسائل مربوط به این علم بوده است. در میان مسائل مطروحه در این سمینارها، مسئله‌ی « آگاهی» از موضوعاتی است که تعداد قابل توجهی از این سخنرانی‌ها و بحث‌ها تاکنون به آن اختصاص داده شده است.

گرچه مسئله‌ی آگاهی، پیدایش و کارکرد و ماهیت آن در انسان از زوایای بسیار متعدد علمی، فلسفی و اجتماعی… مورد بحث بوده است، با این همه می‌توان گفت که از نظر علمی ما هنوز در ابتدای راه هستیم و باور داریم که باید با دیدی باز به همه‌ی دیدگاه‌ها و نظریه‌ها، به همه‌ی رویکردها و رهیافت‌ها درباره‌ی آگاهی توجه کنیم تا بتوانیم پا به پای پیشرفت علوم در این زمینه به جمع‌بندی مطلوب برسیم.

 

ما معتقدیم که هیچ نظریه‌ای تا کنون سخن آخر را نگفته است و تا رسیدن به نظریه‌ای که همه جوانب این پدیده‌ی شگرف بشری – پدیده ای که جوهر انسان شدن بشر را توضیح می دهد، راه طولانی در پیش داریم و سرانجام باید دریابیم که هومو‌ساپینس، موجودی که در روند تکامل در اثر یک جهش (موتاسیون) به وجود آمد و برای ده‌ها هزار سال زندگیش تفاوت چندانی با میمون‌ها نداشت چگونه به آگاهی دست یافت و علم و هنر و اخلاق را آفرید و این تحول عظیم، این دستاورد شگفت‌انگیز، بدون نیاز به یک جهش جدید پدید آمد.

 

کشف مکانیسم موجد این تحول بزرگ‌ترین دستاورد بشری خواهد بود. کشف چگونگی تحول آن وحشی جنگلی به انسان امروزی.

 

با چنین رویکردی، کوشش ما در ترجمه ی برخی از آثار قابل تعمق در این راه بایستی به منزله‌ی در دسترس گذاشتن پاره‌ای از نظریات برای خوانندگان فارسی زبان باشد و نه به مثابه تأیید کامل همه‌ی جوانب آن نظریه.

 

موضوع آگاهی در اثر حاضر از یک دیدگاه فروکاهنده (تقلیل گرا) نشأت نگرفته است و با آنکه مترجمان به فروکاهندگی به عنوان رویکردی علمی ارج می گذارند معهذا مطالب ارائه شده در این اثر را آنقدر قابل تعمق می دانند که معتقدند علاقه‌مندان به مسئله ی آگاهی را نباید از آن بی بهره گذاشت.

 

سی سال کار مداوم جولیان جینز در این زمینه، کوشش‌های او در تبیین پاره‌ای از مسائل روانشناختی انسان امروزی و توضیح بسیاری از رفتارهای انسان کهن از خلال ادبیات باستانی، چنان شگفت انگیز و گاه تکان‌دهنده است که بدون تردید نمی‌توان از آن‌ها به آسانی گذشت. قرائت زبانی آگاهی، در کنار قرائت کارکردی و ابزاری آن، و قرائت‌های دیگر، طیف وسیعی در مقابل ما برای تعمق می‌گشایند که دانشجو و پژوهشگر آگاهی اگر هم برای مسائل مطروحه در آنها پاسخی نداشته باشد، لااقل باید پرسش‌های مطرح شده را بداند.

 

کتاب حاضر ترجمه ی کامل کتاب اول تا سوم

“The Origin of Consciousness in the Breakdown of the Bicameral Mind”

است. امید آنکه پژوهندگان این مسئله در تألیف و ترجمه ی آثار قابل تعمق دیگری که در این زمینه به وجود آمده است همت گمارند. ما سخت نیازمند آنیم که از قالب‌های متحجر به در‌آییم و با چشمانی باز به جهان و به خود بنگریم.

 

سخن آخر اینکه مخاطبان این اثر در وهله‌ی اول کسانی هستند که زمینه‌ای در ادبیات مربوط به آگاهی دارند ولی صرف نظر از بخش‌هایی که در ارائه‌ی مطلب قدری فنی است، هر فرد علاقه‌مند به این مباحث می‌تواند از آن بهره ببرد. طبیعی است که مانند هر اثر جدی دیگر، دشواری متن را می توان با قرائت مجدد حل پیام اصلی آن را دریافت.